“Hallo, Bandoeng - Ja moeder, hier ben ik", zong mijn vader vroeger graag, een lied van Willy Derby over een moeder die haar zoon in Nederlands Indië belt voordat zij sterft. Het roept hetzelfde weemoedige verlangen op naar het Indië van toen als Oeroeg van Hella Haasse, maar ook De kist van Maria Dermoût en Orpheus in de dessa van Augusta de Wit. De laatste boeken zijn tegenwoordig wat moeilijk verkrijgbaar maar Oeroeg is gelukkig altijd in druk gebleven.
Onlangs hoorde ik op Manuscripta (de feestelijke boekenbeurs in september, ook toegankelijk voor u) dat de uitgeverij KIT Publishing (voorheen Tropeninstituut) Indische damesromans gaat heruitgeven. Mijn favorieten kwamen niet in het rijtje voor, maar zijn dan ook geen echte damesromans. Onder welke noemer vallen de romans dan?
Recent verscheen Oeroeg voor het eerst in het Bahasa Indonesia, de taal van Indonesië. Dat betekent echter niet dat het boek in Indonesië onbekend was. Desgevraagd merkte een Indonesische schrijver in het NRC http://www.nrcboeken.nl/nieuws/haasse-heeft-de-dromen-in-ons-leven-verwoord op dat Oeroeg een politiek boek is en dat de plaats van de schrijver op de barricaden is. Aanleiding voor mij om het boek te herlezen en te zien of ik er nu iets anders dan ‘tempo doeloe’ (letterlijk ‘de tijd van vroeger’) in zag.
Na herlezing blijft bij mij het gevoel van heimwee overheersen. Oké, Oeroeg komt overduidelijk in het verzet terecht en de Nederlandse Lida, die hem financieel ondersteunt, sympathiseert met de onafhankelijkheidsstrijd, maar deze zaken worden niet duidelijk benoemd, slechts voorzichtig aangestipt. Politiek op zijn Indonesisch misschien?
Het woord is nu aan u, die Oeroeg in het kader van ‘Nederland leest’ heeft gelezen, om uw mening te laten horen. Ik ben benieuwd!
Medewerker Informatie & advies/Collectie
Bibliotheek WFO
Het thema is, naast tempo doeloe, ook helaas nog steeds actueel.
BeantwoordenVerwijderenWe hebben er vaak moeite mee met mensen van een andere achtergrond om te gaan en schijnen de behoefte te hebben de wereld te verdelen in wij en "hunnie". Ook in Nederland kan je in de
huidige tijd talloze voorbeelden noemen en mensen die hier op inspelen.
Daar word ik niet blij van.
Ik heb het boek herlezen. In mijn schooltijd vond ik het een saai boek, maar nu heb ik er van genoten. De langzame scheiding tussen die twee jongens en het onvermogen van Johan om hier mee om te gaan vond ik mooi gevat. Bij de lezing van Tim Klaasse over de verfilming van het boek realiseerde ik me pas dat het boek geschreven is na de 2e wereldoorlog maar voor de politionele acties. Dat maakt, wat mij betreft, het vermogen van Hella Haasse om dingen scherp te zien en mild op te schrijven nog duidelijker. Maar ik vraag mij af of het boek een omslag teweeg heeft gebracht in het denken over de rol van Nederland in Indonesie?
BeantwoordenVerwijderenHoe denken jullie daarover?
Ik heb het boek nog niet helemaal uit. Wilde dit keer het echt lezen tijdens de Nederland Leest periode om zo al vorderend met elkaar te discussiëren. In mijn jeugd mocht dit boekje niet: het werd te dun bevonden voor de echte lijst. Daardoor heb ik Oeroeg ook nooit gelezen. Nu ben ik er door geboeid. De beeldende tragiek is prachtig. De onzekere pubertijd is heel herkenbaar ondanks dat het over jongetjes gaat in een heel andere tijd. Volgens mij leeft dit thema nog steeds in de huidige tijd.
BeantwoordenVerwijderenBeste writersblog,
BeantwoordenVerwijderenIk neem aan dat je het denken in Nederland daarover bedoelt. Volgens mij -maar dan zou ik eigenlijk recensies van kort na het verschijnen van 'Oeroeg' moeten checken om te zien of dit klopt- heeft het thema 'vriendschap' vooral de aandacht gekregen. Als er over Indonesië gesproken werd in dit verband, dan ging het over de 'politionele acties', alsof het nog steeds van ons was. De term 'Nederlands-Indonesische oorlogen' is eigenlijk pas sinds 2000 gemeengoed.
Overigens spelen de politionele acties wel een rol in het boek, al worden ze niet expliciet genoemd. De eerste dateert van 1947, de tweede van begin 1948. Oeroeg verscheen ter gelegenheid van de Boekenweek in 1948.
Ik heb het boek met plezier gelezen, het leest erg prettig en snel. Ook is het erg mooi geschreven met veel details. Je kan je erg goed inleven in de ik persoon en de vriendschap tussen Oeroeg en de ik persoon kun je bijna voelen. Dit maakt het boek speciaal.
BeantwoordenVerwijderen